Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna w Wodzisławiu Śląskim jest najstarszą instytucją upowszechniania kultury w mieście. Została utworzona 9 maja 1949 roku na podstawie Uchwały Prezydium Miejskiej Rady Narodowej. Księgozbiór liczył tylko 69 tomów, gdyż zbiory biblioteki przedwojennej uległy całkowitemu zniszczeniu. Pod koniec 1949 roku stan księgozbioru zwiększył się o 500 książek przekazanych w darze od Rady Państwa i wynosił 848 woluminów. Nowo powstałą bibliotekę, która mieściła się w jednym z biur MRN, prowadził nauczyciel miejscowej szko��y Leopold Schoettel. Z biblioteki korzystało wówczas 168 czytelników. W roku 1950 powiększono lokal biblioteki, a księgozbiór uzupełniono o przydziały centralne. W 1953 roku otwarta została czytelnia.
Sumienna praca bibliotekarzy, nowe wpływy książek, działalność oświatowa (wystawy książek, konkursy pięknego czytania, spotkania z pisarzami) spowodowały wzrost czytelnictwa. Efektem tej pracy było zajęcie I miejsca w konkursie na najlepszą bibliotekę w wojew��dztwie, w kategorii bibliotek miast nie wydzielonych (1953).
W związku z utworzeniem powiatu wodzisławskiego powstała Powiatowa Biblioteka, którą następnie połączono z istniejącą Miejską w jedną instytucję: Powiatową i Miejską Bibliotekę Publiczną. Było to 1 grudnia 1955 roku. Do jej struktury włączono biblioteki miejskie w Radlinie i Pszowie, gromadzkie w Bziu, Godowie, Gorzycach, Lubomi, Czyżowicach, Marklowicach, Olzie, Jastrzębiu Zdroju, Połomi, Rogowie, Turzy Śląskiej. Stopniowo powiększano sieć biblioteczną o dzielnice: Pszów, Radlin.
Do 1973 roku Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna borykała się z trudnościami lokalowymi. Wielokrotnie przenoszono księgozbiór: w 1956 roku do kamienicy na Rynek 15, w 1960 roku do pomieszczeń przy ulicy Dworcowej nr 8 (obecnie ulica Kubsza), w 1964 roku na ulicę Wa����������ową nr 39. W maju 1973 roku oddano na potrzeby biblioteki nowy budynek przy ul. Daszyńskiego 2 (o pow. użytkowej 1224 m2), który jest siedzibą Biblioteki do dzisiaj.
W 1975 roku wraz ze zmianami administracyjnymi Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna została podporządkowana Miejskiej Radzie Narodowej i przyjęła nazwę Miejskiej Biblioteki Publicznej. Sieć MBP liczyła wówczas 11 filii. W latach 1970-88 otwierano nowe placówki (filia szpitalna w Rydułtowach, filie w Wodzisławiu Śląskim: na oś. XXX-lecia, w dzielnicy Jedłownik, oś. Piastów). Na mocy decyzji Wojewody Katowickiego, MBP w Wodzisławiu Śląskim pełniła wówczas funkcję biblioteki rejonowej, sprawując merytoryczną opiekę nad bibliotekami gminnymi wraz z ich filiami. W latach 1982-1990 biblioteka finansowana była z Funduszu Rozwoju Kultury.
Zmiany ustrojowe, które dokonały się w Polsce na przełomie lat 90-tych spowodowały, że Biblioteka uzyskała nowy status placówki samorządowej, finansowanej z budżetu miasta. W związku z usamodzielnianiem się kolejnych dzielnic Wodzisławia (Rydułtowy 1992, Marklowice 1995, Pszów 1995, Radlin 1997) zmalała sieć biblioteczna – z istniejących 16 filii pozostało tylko 7. Biblioteka Miejska przejmowała likwidowane biblioteki zakładowe KWK 1-Maja. W 1991 roku przyłączono 20 tyś. książek, a w 1994 roku przekazano bibliotekę zakładow�� jako filię miejską w dzielnicy Wilchwy.
Działalność Biblioteki w strukturze samorządu lokalnego mimo wielu trudności przyniosła korzystne zmiany. W 1992 roku zakupiono program “System Informacji Bibliotecznej”, w którym stopniowo tworzono bazę danych. Książki wyposażone są w kody kreskowe ułatwiające wypożyczanie. W 1997 roku uruchomiono zautomatyzowane udostępnianie zbiorów w dziale dla dzieci, oraz umożliwiono korzystanie z ogólnoświatowej sieci INTERNET w czytelni. W następnym roku zakupiono na potrzeby Centrali nowy program “SOWA”, umożliwiający skomputeryzowanie wszystkich procesów bibliotecznych: gromadzenia, opracowania, udostępniania oraz działalności informacyjno-bibliograficznej.Bezpośredni kontakt czytelnika z książką umożliwia wolny dostęp do p��łek.
Od 1996 w budynku centrali MiPBP dokonano poważnych remontów. Wybudowano podjazd dla osób niepełnosprawnych, wzmocniono pękające stropy, posadzki, ściany. Dokonano wymiany dachu, odnowiono elewację budynku. Wiele filii zmieniło swoją lokalizację, poprawiając warunki swojej pracy.Biblioteka jest jedyną instytucją kultury świadczącą bezpłatne usługi informacyjne i czytelnicze dla mieszkańc����������������������������w naszego miasta i podległych dzielnic oraz z terenu powiatu wodzisławskiego. Ponadto organizuje różnorodne bezpłatne imprezy czytelnicze.
W tzw. indeksie aktywności bibliotek w woj. katowickim Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna wielokrotnie zajmowała czołowe miejsce – ostatnio pierwsze w 2003 roku (wśród placówek miast od 50 do 100 tyś. mieszkańców). Jest to efekt pracy całego zespołu bibliotekarzy, którzy modernizują warsztat swojej pracy i z profesjonalnym zaangażowaniem służą czytelnikom.
Dyrektorzy Biblioteki od 1949 do dzisiaj:
- Leopold Schoettel
- Anna Halama Kubica
- Krystyna Pieles-Piasecka
- Magdalena Dudek Grzesiczek
- Magdalena Gambka Szypuła
- Maria Lamża
- Ewa Wrożyna-Chałupska