Rok 2015 ogłoszony został przez Sejmik Śląski Rokiem Pamięci Ofiar Tragedii Górnośląskiej 1945., w 70. rocznicę tragicznych wydarzeń toczących się na ziemiach Górnego i Opolskiego Śląska po wkroczeniu Armii Czerwonej. Nasza Biblioteka również włączyła się w obchody rocznicy tych wydarzeń i z tej okazji gościliśmy dra Mateusza Sobeczko z Polskiej Akademii Nauk, który wygłosił referat Krucjata na Wschód. Tragedia Górnośląska 1945 – połączony z prezentacją multimedialną. Opierając się na dostępnych w Archiwum PAN wspomnieniach, scharakteryzował problematykę szeregu działań o charakterze zbrodniczym wobec cywilnych mieszkańców Górnego Śląska. Masowe mordy, gwałty, grabieże, dewastacja dziedzictwa kulturalnego, tworzenie przyzakładowych obozów pracy, obozów koncentracyjnych, deportacje do Związku Radzieckiego głównie do łagrów ukraińskich i kazachskich oraz wysiedlenia Ślązaków – to działania Sowietów na Górnym Śląsku, jakie prezentowała zilustrowana bogatą dokumentacją prelekcja. Bestialstwo i okrutne warunki pobytu i pracy powodowały śmierć tysięcy deportowanych, których rodziny nigdy nie dowiedziały się gdzie spoczywają ich najbliżsi. Do dnia dzisiejszego problematyka tragicznych wydarzeń na Śląsku nie zaistniała w szerokiej świadomości Polaków w kraju. Młodzież zgromadzona na 2 wykładach (o godz.9.30 oraz 12.00) aktywnie brała udział w dyskusji z prelegentem i pytaniom nie było końca. O wydarzeniach, określanych przez historyków mianem Tragedii Górnośląskiej – możemy dowiedzieć się więcej z przytaczanych przez prelegenta pozycji, m.in.:
– Z przeklętego raju. Zapiski Górnoślązaków deportowanych w 1945 r. do ZSRS, oprac. K. Banaś, S. Rosenbaum, Katowice 2009
– Deportacje Górnoślązaków do ZSRR w 1945 roku, pod redakcją A. Dziuroka i M. Niedurnego, Katowice 2004,
– Zapomniane historie ludzkich dramatów. Losy mieszkańców Górnego Śląska w latach 1939–1956, pod red. Kornelii Banaś i Andrzeja Sznajdera, Katowice 2003
