Jak budować nowe społeczeństwo, jak ocalić czy ukształtować wartości tak potrzebne do stworzenia nowej więzi społecznej? – oto główne pytania, które stawia autor, przywołane już przez tytuł i motto powieści, a zaczerpnięte z dramatu C.K. Norwida “Za kulisami”.
Powieść Jerzego Andrzejewskiego ukazała się w 1948 roku. Jej akcja rozgrywa się w dniach ostatecznej kapitulacji Niemiec. Andrzejewski na przykładzie Maćka Chełmickiego przedstawia dramatyczny los generacji Kolumbów, kreśli tragiczny obraz dziejów pokolenia tak boleśnie zranionego przez historię. Pokolenia, które po latach uczciwej, bohaterskiej i bezkompromisowej walki o Polskę, zostaje wplątane w polityczną grę w czasach trudnych przeobrażeń ustrojowych.
